พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงประพาสต้นผ่านท่าฉลอมครั้งแรก

 สืบเนื่องจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระอัธยาศัยโปรดในการเสด็จประพาสมาก นับตั้งแต่พระองค์ได้เสด็จเถลิงถวัลย์ราชสมบัติมาก็เสด็จประพาสทุกปี โดยเสด็จไปตามหัวเมืองน้อยใหญ่ในพระราชอาณาจักรเขตบ้างเสด็จไปต่างประเทศบ้าง สำหรับการเสด็จประพาสหัวเมืองน้อยใหญ่ในพระราชอาณาเขตนั้น บางคราวก็เสร็จไปเพื่อตรวจจัดการปกครองซึ่งเป็นการเสด็จแบบเป็นทางราชการ บางคราวก็เสด็จไปเพื่อสำราญพระราชชะอิริยาบถ และเพื่อนใกล้ชิดกับราษฎรที่เรียกกันว่า “เสด็จประภาสต้น” ซึ่งไม่โปรดให้มีการรับเสด็จแบบทางราชการแต่ได้โปรดให้จัดการที่เสด็จไปให้ง่ายยิ่งกว่าเสด็จไปประพาสเพื่อสำราญพระราชอิริยาบถอย่างสามัญ คือไม่ให้มีท้องตราสั่งหัวเมืองให้จัดทำที่ประทับแรม ณ ที่ใดๆ สุดแต่พอพระราชหฤทัยบางครั้งก็เสด็จโดยเรือเล็กๆ หรือโดยสารรถไฟปะปนกันไปกับสามัญชนโดยพยายามไม่ให้ใครรู้จักพระองค์ (เทศบาลนครสมุทรสาคร, ๒๕๕๒, หน้า๓๐)

ภาพที่ ๗ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินท่าฉลอม
   (ที่มา : เทศบาลนครสมุทรสาคร, ๒๕๕๒, หน้า ๓๑)

การเสด็จประพาสต้นเริ่มมีเป็นครั้งแรกใน พ.ศ. ๒๔๔๗ ซึ่งได้เสด็จโดยทางเรือจากพระราชวังบางปะอินไปมณฑลราชบุรีแล้วย้อนกลับมามณฑลอยุธยา ซึ่งการเสด็จครั้งนี้ได้ผ่านเมืองสมุทรสาครทั้งเที่ยวไปและเที่ยวกลับดังปรากฏใน “จดหมายเหตุนายทรงอานุภาพเล่าถึงเรื่องประพาสต้น”   ซึ่ง “นายทรงอานุภาพ” หรือสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงเขียนเล่าเรื่องการประพาสต้นถึง”พ่อประดิษฐ์”